Φίλοι της λογοτεχνίας: «Χρυσή λάσπη» της Ελισάβετ Ιακωβίδου

Κάποιες φορές διαβάζουμε ορισμένα βιβλία τα οποία γίνονται κομμάτι του εαυτού μας, μας ‘διαβρώνουν’ με την καλή έννοια και μας ‘διαποτίζουν’ με το λογοτεχνικό τους άρωμα τόσο πολύ έτσι ώστε, ακόμα και όταν ολοκληρώσουμε την ανάγνωσή τους, αυτά να εξακολουθούν να μας συντροφεύουν για καιρό. Ένα από αυτά τα βιβλία είναι πλέον για μένα η «Χρυσή Λάσπη» της Ελισάβετ Ιακωβίδου, ένα μυθιστόρημα το οποίο, αν και δεν αναφέρεται σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο του παρελθόντος και της ιστορίας, θα μπορούσε άνετα να χαρακτηριστεί ιστορικό, διότι βρίθει αμέτρητων ιστορικών στοιχείων και ενδελεχούς έρευνας εκ μέρους της συγγραφέως, η οποία θεώρησε αναγκαίο, και σωστά, να συμπεριλάβει στο τέλος του βιβλίου ολόκληρη την βιβλιογραφία και τις πηγές από όπου άντλησε τα απαραίτητα στοιχεία και πληροφορίες για τη συγγραφή αυτού του, ομολογουμένως, εντυπωσιακού μυθιστορήματος.

Η «Χρυσή Λάσπη» είναι όντως μια ιστορία που διαδραματίζεται στα βάθη των αιώνων στα Βαλκάνια και αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια συναρπαστική διαδρομή κατά τη διάρκεια της οποίας ο αναγνώστης παρακολουθεί μαγεμένος την πορεία μιας τσιγγανοπούλας Ρομά, της Καρμελίτας, και κατ’ επέκταση ολόκληρης της φυλής της. Η ιστορία μας ξεκινά από τους πρόποδες της Πίνδου αρκετούς αιώνες πριν σε έναν καταυλισμό Ρομά, όπου μεγαλώνει η μικρή και πανέμορφη Καρμελίτα μέσα σε μια πολυάριθμη οικογένεια, όπου η μητέρα της δεν νοιάζεται καθόλου για το συγκεκριμένο παιδί της, ο πατέρας της ο αρκουδιάρης ‘πίνει’ ό,τι βγάζει από τις υπαίθριες χορευτικές παραστάσεις της κόρης του με το θηρίο, ο θείος της δεν την αφήνει να χαρεί την παιδική της αθωότητα και τα μοναδικά της στηρίγματα είναι η γιαγιά της και ο παιδικός της φίλος Γκόριαν.

Η Καρμελίτα μεγαλώνει και ανθίζει και, πέρα από τα ξεχωριστά εμφανισιακά της προσόντα που κάνουν τους άντρες να την ορέγονται και τις γυναίκες να την φθονούν, έχει και κάποια ιδιαίτερα χαρίσματα τα οποία θα αποτελέσουν το εφαλτήριο για να μπορέσει να κυνηγήσει μια διαφορετική, αξιοπρεπή ζωή, μακριά από την καταδικασμένη, στιγματισμένη και περιθωριοποιημένη φυλή της. Η μοίρα δε στέκεται καλή μαζί της πάντα και τα αλλεπάλληλα πλήγματα τα οποία δέχεται την κάνουν να γονατίζει, να ματώνει, να καταριέται θεούς και δαίμονες, αλλά τελικά να ορθώνεται ξανά και να αντιμετωπίζει το δύσβατο πεπρωμένο της με μεγαλύτερη δύναμη, απύθμενη καρτερικότητα και περίσσιο θάρρος.

Μέσα από την ηρωΐδα του μυθιστορήματός της η συγγραφέας ξεδιπλώνει την ιστορία ολόκληρων φυλών και περιοχών, ηθών, εθίμων, θρησκειών, νοοτροπιών, συμπεριφορών, δεισιδαιμονιών και τρόπων ζωής του μακρινού παρελθόντος. Η αφήγηση είναι ολοζώντανη και παραστατική αναβιώνοντας έτσι ένα μαγευτικό σκηνικό που ποικίλει από τους πρόποδες της Πίνδου στην Ελλάδα, τη μακρινή και παγωμένη χώρα της Ρωσίας, έως την μεγαλοπρεπή και επιβλητική ατμόσφαιρα της Βασιλεύουσας Κωνσταντινούπολης. Σε όλη αυτή την περιπλάνηση, παντού και πάντοτε, υπάρχουν οι περιθωριακοί αθίγγανοι, οι ‘ανέγγιχτοι’, φυλές που έχουν τις προαιώνιες ρίζες τους στη μακρινή και εξωτική Αίγυπτο και που πάντα περιπλανώνται, στην κυριολεξία ζουν όπου τους οδηγούν οι ρόδες της άμαξάς τους, υπομένουν στωικά αμέτρητες αντιξοότητες και διωγμούς, χωρίς όμως να χάνουν τον κατάδικό τους ‘πολύχρωμο’ πολιτισμό, την αγάπη τους για τη μουσική και το χορό, την ικανότητα να βλέπουν το μέλλον και να διαβάζουν την τύχη του κάθε ανθρώπου κοιτώντας απλά την παλάμη του…

Μέσα από την πολυκύμαντη ζωή της Καρμελίτας και την αέναη προσπάθειά της να βρει και να κρατήσει την αγάπη, την αποδοχή της από τους ομόφυλους και τους αλλόφυλούς της, τους ‘γκατζό’, την συμφιλίωση με τις ρίζες της αλλά και το ρίζωμα το δικό της σε έναν τόπο κοντά στο Θεό, η Ελισάβετ Ιακωβίδου μας φέρνει αντιμέτωπους με τις δικές μας προκαταλήψεις και ξενοφοβίες απέναντι στους αιώνια κατατρεγμένους και μισητούς τσιγγάνους. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα βαθιά αντιρατσιστικό, το οποίο αν και είναι τοποθετημένο σε παρελθοντικές, μακρινές εποχές είναι πέρα για πέρα επίκαιρο και επιβάλλεται να διαβαστεί από όλους.

Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα για το εξαιρετικό μυθιστόρημά της και σας προτείνω ανεπιφύλακτα να το διαβάσετε Φίλοι μου!

Πηγή